Չելլէք հիմա մտածելու, որ շահնուրեան ոճի ահազանգ մը պիտի հնչեցնեմ. «Կը նահանջե՜ն…, կը նահանջե՜ն…», եւ այլն։ Բեմայարդարումը՝ Լիւքսամպուրկ է, Էտմոն Ռոսթան հրապարակ, քաֆէները – հաւատացէ՛ք որ պատահական է։ Պատահականութեան արդիւնք է, որ այդ օր Շարլին եւ ես որոշեցինք հո՛ն հանդիպիլ, եւ ո՛չ ուսանողական քաղաքամասի ուրիշ մէկ անկիւնը։ Սակայն ինբ որ պատահական չէ, ինծի կը թուի, մեր մօտեցումն էր, խօսակցութեան մեր շեշտը. բոլորովին ո՛չ-պատահական, եւ նշանակալից։ Քառասուն տարի մը առաջ. փարիզեան նոյն բեմանկարի գրկին, Լիւքսամպուրկի նոյն ծառերու ստուերին, սերունդ մը ապրած էր գոյութենական այս Կացութիւնը, փորձած էր մտածել զայն. բայց խեղդուած էր անկէ ժայթքող պաթոսին մէջ։ Եւ ամէն բան ահա եղեր էր ահաւոր կերպով պարզ.
– Կը նահանջեն աւանդութիւն, ընտանիք. կը նահանջէ լեզուն, կը նահանջէ լեզուն…
… Ձուլուեցէք, ձուլուեցէք, ձուլուեցէք…
Պարզ, եւ ողբերգական՝ իր պարզութեամբ.- Կացութիւն մը, գոյութենական վիճակ մը, որ երկո՛ւ եզր միայն ունի. Աւանդութիւնը, որ կը մեռնի… եւ Նահանջը, որ «իր անունը կ՚ոռնայ բոլոր քառուղիներէն»։
Մինչ այսօր…
… Մինչ այսօր, Անն տը Պրըթանէի արձանին տակ, չորս տասնամեակ ետք նահանջի օրհասական ճիչէն, Փարիզահայ Շարլին, լիբանանահայ ուսանող իր ընկերոջ հետ, գոյութենական նոյն վիճակին առջեւ, կը մտածէ։ ԿԸ մտածէ, եւ կը մերժէ։ Կը մերժէ պաթոսը. կը մերժէ իր նախորդներուն անել պարզութիւնը։ Կը մերժէ միամիտ հակադրումը աւանդապաշտութեան եւ ձուլումի։
– Շատ աւելի բարդ է մեր կացութիւնը. չե՞ս կարծեր։ Որոշ չափով ալ նոյնը չէ՞ ձեր կով, Արեւելքի մէջ։ Աւանդութիւն եւ ձուլում, d,accprd. բայց չէ՞ որ պարզ տուեալներ են այդ երկուքը. չէ՞ որ չ՚ապրուիր պարզ տուեալներով…
